Қазақстан – Зоология Институтының еңбектері

Орта Азия мен Қазақстандағы герпетологиялық зерттеулер: бауырымен жорғалаушыларды зерттеудің қысқаша тарихы, XXI ғасырдағы негізгі жетістіктер мен болашағы

Бұл шолу қазіргі заманғы терминологияда Орталық Азияның құрамында орын алатын
Орта Азия мен Қазақстандағы герпетологиялық зерттеулерге арналған. Орталық Азияның герпетологиялық әртүрлілігін зерттеудің ұзақ тарихы бар, ол тәуелсіз зерттеу саласын құрайды. Олардың дамуында бірнеше кезеңдерді бөліп көрсетуге болады, олардың біріншісінің мазмұны зерттеушілердің Азияға деген ұмтылысындағы ерте экспедициялармен байланысты.

Қазақстандағы қосмекенділердің жүйелі тізімі: қысқа қалыптасу тарихы, қазіргі таксономиясы, өзектілендіру мәселелері

Мақалада Қазақстан қосмекенділерінің қазіргі заманғы жүйелі тізімін қалыптастыру тарихы қысқаша баяндалады. Бұл оқиға академиялық құбылыс ретінде XVIII ғасырдың екінші жартысынан, Петр Симон Палластың Батыс Қазақстан бойынша ғылыми саяхаттары кезінен басталады. Тізімнің негізін 1918 жылғы монографияда А. М. Қазақстан территориясы үшін Никольский көрсеткен түрлер тізімі деп санауға болады, ал қосмекенділердің ғылыми атаулары көбінесе дұрыс көрсетілген: Ranodon sibiricus, Bombina bombina, Pelobates fuscus, Bufo bufo, Bufo viridis, Rana arvalis, R. asiatica, R. esculenta, R. temporaria (9 түр).

Қазақстандағы кесірттердің зерттеу тарихы мен қорытындылары (Sauria, Lacertidae, Eremias)

Мақалада 19 ғасырдың аяғы бастап қазіргі уақытқа дейін Eremias тұқымдасының күрделі таксономиялық тобын зерттеу тарихына қысқаша шолу жасалады. 2021 жылға Қазақстанда кесірттің 9 түрі мекендейді (Қазақстан фаунасының 1/3 бөлігі) бұл Eremias туысының жалпы көлемінің 25% – ын құрайды. Олардың барлығы Eremias туысының 5 туыстармақтар тобына жатады. Молекулярлы-генетикалық әдістерді пайдалана отырып, таксономия мен филогенияны белсенді зерттеудің арқасында Қазақстанның кесірт фаунасы E. dzhungarica және E. stummeri (E. multiocellata-przewalskii – complex) екі жаңа түрімен толықтырылды. Бұл түрлер мен ортаазиялық кесіртті (E. vermiculata) Қазақстанның Қызыл кітабының жаңа басылымына енгізу қажет. Қазақстан аумағында ең көп зерттелген түрлер-бұл түрлі-түсті кесірттер (E. arguta), ал басқа түрлері мамандардың назарын мұқият қажет етеді.

Семей таспа қарағайлы орманының өртенген жерінен табылған түрлі түсті кесірт (Eremias arguta) жайлы

2013 жылғы қыркүйекте “Семей Орманы” мемлекеттік орман табиғи резерватының (Шығыс Қазақстан) аумағында түрлі түсті кесірттің (Eremias arguta) жартылай ересек дарасы кездесті. Бұл Семей қарағайлы орманының құмды биотопындағы бүгінгі күнге дейін белгілі жалғыз түр.

Оңтүстік Қазақстандағы сарыбауыр кесіртке (Pseudopus apodus) құйрығының бифуркация фактісі туралы

Таралу аймағының әртүрлі бөліктерінен 10 кездесу мекенінен тұратын сарыбауыр кесірткенің (Pseudopus apodus) 66 дарасы қаралды. Оңтүстік Қазақстанның бір данасында, ұзындығы 7,0 мм болатын құйрығының жарақаттанған ұшында қосымша өскін табылды. Жарақат алған кезде сарыбауыр кесірткенің құйрығының бифуркациясы жайлы факт алғаш рет хабарланады.